Keratoplasti Nedir?
Keratoplasti, tıbbi adıyla kornea nakli, gözün kornea tabakasının değiştirilmesi işlemidir. Kornea, gözün ön kısmında yer alan ve ışığı kırarak retina üzerine odaklanmasını sağlayan şeffaf bir dokudur. Görme kalitesi büyük ölçüde korneanın sağlıklı ve düzgün yapıda olmasına bağlıdır. Ancak bazı durumlarda korneada hasar, şekil bozukluğu veya bulanıklık meydana gelebilir. Bu tür sorunların çözümünde keratoplasti, başarılı bir tedavi yöntemi olarak uygulanmaktadır.
Keratoplasti Türleri
Keratoplasti işlemi, hastanın ihtiyacına göre farklı türlerde gerçekleştirilir. Bunlar şunlardır:
Penetran Keratoplasti (PK) Tam katmanlı kornea naklidir. Kornea tabakasının tamamı çıkarılarak, yerine donörden alınan sağlıklı bir kornea dokusu yerleştirilir. Özellikle ciddi kornea bulanıklıkları ve yara izleri olan hastalar için uygundur.
Lameller Keratoplasti Sadece korneanın belirli katmanlarının değiştirildiği bir işlemdir. Bu yöntemin alt türleri şunlardır:
DALK (Derin Anterior Lameller Keratoplasti): Korneanın dış tabakaları değiştirilir. Bu yöntem, korneanın iç kısmındaki endotel hücrelerinin sağlıklı olduğu durumlarda tercih edilir.
DSAEK/DMEK (Descemet’s Stripping Endothelial Keratoplasty): Korneanın iç kısmındaki endotel tabakası değiştirilir. Endotel hücre hasarının neden olduğu hastalıklar için uygundur.
Keratoplastinin Uygulama Alanları
Keratoplasti, aşağıdaki durumların tedavisinde yaygın olarak kullanılır:
Keratokonus: Korneanın incelip sivrileşmesiyle karakterize bir hastalık.
Kornea Yaralanmaları: Travma veya kimyasal yanık sonucu oluşan hasarlar.
Fuchs Endotelyal Distrofisi: Kornea endotel hücrelerinin hasar görmesi.
Kornea Enfeksiyonları: Özellikle ileri evrelerde skar dokusu bırakan enfeksiyonlar.
Kornea Bulanıklıkları: Genetik veya sonradan kazanılmış nedenlerle korneanın şeffaflığını kaybetmesi.
Ameliyat Süreci
Keratoplasti ameliyatı genellikle lokal veya genel anestezi altında gerçekleştirilir. İşlem adımları şunlardır:
Hazırlık: Donör kornea dokusu temin edilir ve işlem öncesi testlerden geçirilir.
Kornea Çıkarılması: Hastanın hasarlı kornea bölgesi cerrahi aletlerle çıkarılır.
Yeni Kornea Yerleştirilmesi: Donör kornea, uygun boyutta kesilerek yerine dikilir.
Dikiş: Kornea dokusu ince dikişlerle sabitlenir. Dikişler genellikle ameliyattan aylar sonra alınır.
Ameliyat Sonrası Süreç
Ameliyattan sonra iyileşme süreci birkaç ay ile bir yıl arasında değişebilir. Hasta düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeli ve aşağıdaki noktalara dikkat etmelidir:
Göz Damlası Kullanımı: Enfeksiyon ve iltihap riskini azaltmak için reçete edilen damlaların düzenli kullanılması önemlidir.
Fiziksel Aktivite Kısıtlaması: Gözde baskıya neden olabilecek ağır aktivitelerden kaçınılmalıdır.
Kontroller: Düzenli aralıklarla doktor kontrollerine gitmek, olası komplikasyonları önlemek için gereklidir.
Olası Komplikasyonlar
Keratoplasti genellikle güvenli bir işlem olmakla birlikte, bazı riskler de taşır. Bu riskler şunlardır:
Nakil Reddi: Vücudun donör dokuyu yabancı olarak algılayarak reddetmesi.
Enfeksiyon: Cerrahi işlem sonrası enfeksiyon riski.
Göz İçinde Basınç Artışı (Glokom): Ameliyat sonrası oluşabilecek bir diğer komplikasyon.
Astigmatizma: Kornea yüzeyinin düzensiz hale gelmesi sonucu görme bozuklukları.
Sonuç ve Başarı Oranı
Keratoplasti, ciddi görme kayıplarını önleyebilen ve yaşam kalitesini artıran etkili bir tedavi yöntemidir. Modern cerrahi teknikler ve donör dokularının daha iyi korunması sayesinde başarı oranı oldukça yüksektir. Hastaların büyük çoğunluğu ameliyattan sonra görme yetilerini önemli ölçüde geri kazanır.
Sonuç olarak, keratoplasti göz hastalıklarının tedavisinde kritik bir role sahiptir. Ancak her cerrahi işlemde olduğu gibi, bu prosedür de dikkatli bir değerlendirme ve hazırlık süreci gerektirir.